Spis treści
Katedra w Salisbury to gotycka świątynia, której budowę rozpoczęto w roku 1220. Katedra powstała dzięki staraniom bogatego biskupa Richarda Poore. Legenda głosi, że wybierając miejsce na budowę nowej katedry, Richard wystrzelił strzałę z łuku z wzgórza Old Sarum, by w ten sposób wybrać lokalizację dla świątyni. Lecąca strzała ugodziła jelenia zabijając go. W tym właśnie miejscu powstała katedra. Biskup musiał być niezłej krzepy, gdyż z ruin zamku Old Sarum do lokalizacji nowej katedry nad rzeką Avon jest około 2 mile.
Wczesna historia
Historia tej katedry sięga jednak dużo dalej i zaczyna się kilka kilometrów na północ w Old Sarum, gdzie normańscy zdobywcy Anglii zbudowali zamek na wzgórzu. Nieco poniżej zamku w roku 1075 biskup Salisbury Św. Osmund zbudował katedrę. Wydawało się to dobrą decyzją, gdyż pobliski zamek mógł w razie napaści zaoferować pomoc mnichom z klasztoru, w ówczesnych burzliwych czasach. Jednak okazało się, że to właśnie wojskowi z Old Sarum są największymi wrogami klasztoru i pobliskiej katedry i przez półtora wieku kilkakrotnie atakowali budynki kościelne. Ostatecznie w 1220 roku biskup Poore postanowił, że wybuduje nową katedrę z dala od zamku Old Sarum. W roku 1240 rozpoczęto budowę krużganków, a piękny kapitularz w 1263 roku. W 1265 roku zbudowaną wolnostojącą dzwonnicę, która jednak nie doczekała do naszych czasów.
Do pracy w klasztorze i katedrze Biskup Poore sprowadził duchownych i obdarował każdego z nich ziemią rozciągającą się wokół katedry i wzdłuż brzegu rzeki Avon. Niższe duchowieństwo otrzymało po półtora akra ziemi, a starsi duchowni po dwa razy tyle. Mieszkania duchowieństwa zostały w 1331 roku otoczone murem z kamieni pochodzących ze starej katedry obok Old Sarum.
Architektura
Powstała w latach 1220-1258 katedra wybudowana została w stylu, który dziś nazywamy “wczesnym angielskim gotykiem”. Styl ten charakteryzował się strzelistością i lekkością budynków w porównaniu do wcześniejszych budowli romańskich. Budynki gotyckie miały wiele okien wypełnionych zazwyczaj witrażami i bogato zdobione portale. Charakterystyczne są też sklepienia krzyżowo-żebrowe. Katedra w Salisbury jest wyjątkowa, gdyż budynek wydaje się jedną, spójną całością, podczas gdy wiele innych historycznych budynków sprawia wrażenie, że jest dziełem wielu różnych architektów i artystów. Jest tak dlatego, że katedra powstała zaledwie w ciągu jednego pokolenia, podczas gdy budowa wielu innych budowli ciągnęła się przez dziesiątki lat.
Katedra w Salisbury posiada najwyższą w Wielkiej Brytanii wieżę o wysokości 123 metry, wybudowaną w roku 1330. Katedra powstała na grząskich terenach w pobliżu rzeki Avon, co sprawiło, że wieża w ciągu następnych stuleci musiała być wielokrotnie naprawiana, a najistotniejsze poprawki wprowadził w XVII wieku wybitny architekt Sir Christopher Wren. Ustalił on, że wieża odchyliła się od pionu o 30 cali. By zapobiec jej zawaleniu, Wren wzmocnił wieżę żelaznymi prętami. Wiele wieków później ponownie oceniono odchylenie wieży od pionu i okazało się, że wieża odchyliła się o mniej niż 1 cal. To pokazuje jakim geniuszem był Sir Wren.
Budulec
Katedra zbudowana jest z “marmuru z Purbeck”, który tak naprawdę nie jest wcale marmurem, ale krystalicznym wapieniem, który jednak po wypolerowaniu uzyskuje piękny połysk, upodabniający go do marmuru. I dokładniej rzecz ujmując, akurat ten marmur nie był wydobywany na półwyspie Purbeck, ale w okolicach zamku Corfe.
Grobowce
W katedrze Salisbury znajduje się wiele średniowiecznych grobowców. Większość ze starszych grobowców można podziwiać pomiędzy filarami naw bocznych. Do piękniejszych grobowców zaliczyć można grób Sir Thomasa Mompessona, czy złocony sarkofag Sir Edwarda Seymoura, Hrabiego Hertford. W katedrze znajduje się również grobowiec Richarda Poora – twórcy katedry. Warto odwiedzić również położoną we wschodniej części katedry kaplicę zakonną Edmunda Audleya, biskupa w latach 1502-1524.
Szczur w czaszcze
W katedrze Salisbury znajduje się sarkofag Hrabiego Williama Longespee. Gdy po kilku wiekach po jego śmierci otwarto grobowiec, w jego czaszce znaleziono martwego szczura. Po zbadaniu szczątków szczura okazało się, że zawierają ślady arszeniku – trucizny na gryzonie. Trudno dziś ustalić, czy szcur zatruł się nim wcześniej i dokonał żywota w zwłokach Longespee, czy może hrabia został otruty arszenikiem, a szczur zmarł po sporzyciu zatrutego trucizną ciała hrabiego.
Magna Carta
Największym skarbem katedry jest jedna z czterech ocałałych oryginałów Magna Carta, czyli Wielka Karta Wolności. Ten niepozorny zwój pergaminu z 1215 roku, to kamień węgielny angielskiego systemu prawnego. To umowa zawarta pomiędzy ówczesnym królem Janem bez Ziemi, a jego wasalami, ograniczająca władzę króla głównie w dziedzinie skarbowej i sądowej. Jest chroniony przed zabójczymi dla pergaminu promieniami słońca przez rzucająca cień markizę.
Zegar z roku około 1386
Dobrze zachowany jeden z najwcześniejszych kościelnych zegarów mechanicznych. Jest podobno najstarszym działającym zegarem na świecie. Został z demontowany z dzwonnicy która została rozebrana w roku 1790 i przywrócony do działania w roku 1956. Można go obejrzeć w północnej nawie katedry.
Lokalizacja
Katedra w Salisbury znajduje się 3 0 mil na północ od Bournemouth.